Koç Üniversitesi’nde öğretim üyeliği yapan ekonomist Prof. Dr. Selva Demiralp, sosyal medyadaki paylaşımında Türkiye’de eğitim maliyetlerindeki artışa dikkat çekti. Demiralp, sürdürülebilir büyüme ve kapsayıcı kalkınma hedeflerine ulaşmak için eğitim alanında köklü reformların gerekliliğini vurguladı. Ayrıca, paylaşımında TÜİK’in Ocak 2025 verilerini içeren bir grafik de yer aldı. Özellikle eğitim sektöründeki fiyat artışlarının, ekonomik kırılganlıkları daha da derinleştirdiği üzerinde durdu.
Grafikte, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) bazında Ocak 2025 itibarıyla ana harcama kalemlerine göre yıllık değişim oranları yer almakta. Verilere göre, eğitim harcamaları yıllık %99,93 ile en fazla artan kalem oldu. Bunu %68,90 ile konut, %55,02 ile sağlık masrafları izliyor. Genel TÜFE artışı ise %42,12 düzeyinde gerçekleşti.
Demiralp, söz konusu duruma dikkat çekerek, eğitimdeki aşırı yükselişlerin toplumsal eşitsizlikleri artırdığını ve Türkiye’nin insan kaynağı kalitesine tehdit oluşturduğunu belirtti.
'EĞİTİMDE FIRSAT EŞİTSİZLİĞİ ARTMAKTADIR'
Prof. Dr. Demiralp, paylaşımında şu ifadeleri kullandı:
“Son 20-30 yıl içinde devlet okullarındaki eğitim kalitesinin düşüklüğü, özel okullara olan talebin artmasına yol açtı. Bu durum, eğitimde fırsat eşitsizliğine zemin hazırladı. Ekonomik gücü olan aileler, çocuklarını özel okula gönderebilmek için büyük fedakarlıklar yaparken, birçok aile bu imkandan yoksun kalıyor. Eğitimdeki bu uçurum, toplumsal adaleti tehdit eden ciddi bir unsurdur.”
Demiralp, eğitim maliyetlerindeki hızlı artışın beyin göçünü teşvik ettiğine de dikkat çekti:
“Artan eğitim masrafları ve yetersiz eğitim politikaları nedeniyle yurtdışında iş bulabilen aileler, çocuklarının eğitimi için Türkiye'den ayrılıyor. Bu da, ülkemizde nitelikli insan kaynağının azalmasına sebep oluyor.”
"SÜRDÜRÜLEBİLİR BÜYÜME İÇİN EĞİTİM REFORMUNA GEREK VAR"
Prof. Dr. Selva Demiralp, Türkiye’nin sürdürülebilir ve kapsayıcı büyüme hedeflerine ulaşabilmesi için yalnızca makroekonomik denge sağlanmasının yeterli olmayacağını ifade etti. Eğitim alanında yapılması gereken yapısal reformlar üzerinde durarak şunları ekledi:
“Sürdürülebilir büyüme, eğitimde fırsat eşitliğini sağlamak, hukuk sistemini güçlendirmek ve kurumsal yapıyı geliştirmekle mümkün olacaktır. Eğitim sisteminin iyileştirilmesi, genç nesillerin yeterli şekilde eğitilmesi ve onlara istihdam imkanı sağlayacak yatırım ortamının oluşturulması son derece önemlidir. Aksi takdirde, ülkemizin potansiyelini kaybetme tehlikesiyle yüzleşebiliriz.”
EĞİTİMDEKİ FİYAT ARTIŞLARI AİLELERİ ZORA SOKUYOR
TÜFE verileri, eğitim harcamalarındaki hızlı artışın aile bütçelerine ağır bir yük oluşturduğunu gözler önüne seriyor. %99,93 oranında bir artışla neredeyse iki katına çıkan eğitim masrafları, özellikle özel okul, kurs ve eğitim materyalleri ücretlerinde kendini gösteriyor. Bu durum, pek çok ailenin çocuklarının eğitim ihtiyaçlarını karşılamasını zorlaştırmakta.
Diğer yandan, eğitim maliyetlerindeki hızlı artış, gençler arasında fırsat eşitsizliğini giderek büyüterek uzun vadede toplumsal adalet ve sosyal kaynaşmayı tehlikeye atan bir durum arz ediyor.
Son 20-30 yılda devlet okullarındaki eğitim kalitesindeki gerileme, özel okullara olan talebi artırdı. Bu durum, hem eğitimde fırsat eşitsizliğine zemin hazırlarken hem de ekonomik durumu iyi olan ebeveynlerin çareyi, yediğinden içtiğinden tasarruf etmeye çalışarak çocuklarını özel okullara göndermekte bulmasına yol açtı… pic.twitter.com/1IQDDBFz7z
— Selva Demiralp (@SelvaDemiralp) 23 Şubat 2025
